Recenzje

Wierność rzeczywistości.
Księga pamiątkowa z okazji jubileuszu 50-lecia
pracy naukowej na KUL o. prof. Mieczysława A. Krąpca

Dla złożenia hołdu jednemu z największych filozofów na świecie - prof. dr hab. Mieczysławowi A. Krąpcowi OP, wieloletniemu rektorowi KUL - Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu (oddział Societa Internazionale Tommaso d'Aquino) wydało Księgę Pamiątkową. Okazją do jej wydania stało się 50-lecie pracy naukowej dostojnego Jubilata na KUL oraz zbiegające się z tym jubileuszem 80-lecie jego urodzin. Wręczenie Księgi znakomitemu myslicielami odbyło się podczas obrad IV Międzynarodowego Sympozjum Metafizycznego w dniu 13 grudnia 2001 r. W tym samym dniu odbyła się promocja II tomu Powszechnej Encyklopedii FIlozofii. Temu dziełu o epokowym dla rozwoju kultury znaczeniu patronuje właśnie czcigodny Jubilat.

Jakże wymowny jest tytuł publikacji: Wierność rzeczywistości. Trudno byłoby określić naukowe credo o. prof. M. A. Krąpca, oddając istotę uprawianej przez niego filozofii - realistyczny punkt wyjścia w sposobie filozofowania. Wierność bowiem rzeczywistości, którą stanowi świat osób i rzeczy, to nic innego jak służba prawdzie.Tej prawdy kulowski myśliciel był wytrwałym i dociekliwym badaczem przez całe swoje życie. Dopełnieniem, i to nad wyraz trafnym, tytułu Księgi Pamiątkowej jest zamieszczona w niej dedykacja: Niestrudzonemu słudze prawdy [...]. W kultuwowaniu filozofii klasycznej, która jest czytaniem otaczającej człowieka rzeczywistości, jak otwartej ilustrowanej księgi o świecie, Jubilat realizował wytrwale cel ludzkiego poznania zgodnie z powszechnie znaną definicją prawdy, uzgadniając ustawicznie treść naszych pojęć z transsubiektywną rzeczywistością: "Adequatio intellectus et rei secundum quod intellectus dicit esse quod est et non esse quod non est". Wierność powyższej zasadzie, a więc i rzeczywistości. zaowocowała nie tylko ogromnym dorobkiem naukowym o. Krąpca, ale również powstaniem Lubelskiej Szkoły Filozoficznej, która zyskała rozgłos i uznanie w wielu środowiskach filozoficznych w Polsce i na świecie.

Prezentowana Księga składa się z tekstu obejmującego 834 strony druku. Pierwsze karty księgi stanowią fotograficzne odbitki skierowanych do Jubilata listów gratulacyjnych Jana Pawła II, rektora KUL ks. prof. dra hab. A. Szostka, wiceprezesa Wydziału Nauk Społecznych PAN Jerzego Kołodziejczaka.

W swym liście Ojciec Święty pisze: "Zawsze podziwiałem Twój realizm spojrzenia na codzienność i maksymalizm w szukaniu odpowiedzi na związane z nią pytania i problemy. Wiedziałem, że to nie jest tylko filozofia w jej wymiarze teoretycznym, ale w sercu zakorzeniona filozofia życia." A dalej autor listu stwierdza, odnosząc się do zasług Jubilata dla rozwoju nauki i kultury w trosce o zachowanie chrześcijańskiej tożsamości polskiego narodu: "Był to opatrznościowy wkład, jaki wniosłeś w życie tej Uczelni i całego polskiego środowiska naukowego jako profesor i długoletni rektor".

Również aktualny rektor KUL Andrzej Szostek MIC gratuluje o. M. A. Krąpcowi z okazji 80-lecia urodzin i złotego jubileuszu pracy naukowo-dydaktycznej na KUL oraz informuje byłego wieloletniego rektora o przyznaniu mu przez Senat Akademicki "Medalu za Zasługi dla Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego".

Gratulacje nadesłane w formie listu złożył o. prof. M. A. Krąpcowi również wiceprezes PAN prof. dr hab. Jerzy Holzer. Autorzy listu w imieniu Prezydium PAN składając Jubilatowi podziękowania za wieloletnią twórczą działalność na polu nauki, podkreślają jego zasługi mające zasięg międzynarodowy dla rozwoju filozofii klasycznej oraz w dziele wyłonienia Lubelskiej Szkoły Filozoficznej.

Drugą część tekstów okolicznościowych stanowią laudacje na cześć o. Profesora. Prezentują one jego sylwetkę i dorobek naukowy. S. prof. Z. Zdybicka w biogramie Jubilata przypomina nam o niezwykle bogatym i aktywnym życiu na niwie naukowej, dydaktycznej i organizacyjnej przez wszystkie lata jego twórczej działalności. Siostra Profesor stwierdza ponadto, że imponuujące osiągnięcia charakteryzujące się wiernością prawdzie o rzeczywistości Jubilat wieńczy wzbudzającą szacunek ze strony wszystkich środowisk filozoficznych na świecie inicjatywą opracowania i wydania wielotomowej Powszechnej Encyklopedii Filozofii - pierwszej w dziejach tysiącletniej historii Polski.

Prof. W. Chudy w swojej laudacji omówił poszczególne dziedziny badań naukowych M. A. Krąpca oraz sporządził bibliografięjego najważniejszych prac. W syntetycznym skrócie przedstawił on dokonania Jubilata w dziedzinie metafilozofii, antropologii filozoficznej, etyki, filozofii społecznej, kultury i filozofii dziejów, zwracając słuszną uwagę, że zadania postawione przez niego filozofii pojętej jako typ wiedzy sapjencjalnej są maksymalistyczne i ostatecznościowe. Mieczysław A. Krąpiec, pisze autor mowy pochwalnej, przez ponad pół wieku wiernej realizmowi pracy filozoficznej stworzył system poglądów ogarniający wyjaśnianiem metafizycznym całą rzeczywistość dostępną ludzkiemu poznaniu. Jego ijęcie metafizyki, ze względu na swą rozległość i wszechstronność oraz doniosłość merytoryczną, jest największym dokonaniem filozofii klasycznje w Polsce XX wieku.

Trzecia laudacja pt. "Gratias ago, ergo sum" jest swoistym hymnem dziękczynnym na cześć Jubilata. Jej autor, ks. prof. T. Styczeń, W końcowej części snuje interesującą refleksję ewangeliczną na temat "wody żywej wytryskującej na życie wieczne". czytelnikowi pozostawia on wyprowadzenie konkluzji z owej paraboli, iż system filozoficzny M. A. Krąpca będący kultywowaniem filozofii i kultury klasycznej, jest też "wodą żywą", ponieważ pozwala człowiekowi na drodze rozumowej osiągnąć mądrość nieśmiertelną poprzez dotarcie do samego źródła, z którego owa woda wytryskuje.

Treści zawarte w pismach gratulacyjnych i laudacjach ilustrują fotografie, które są dołączone na końcu Księgi. Dotyczą one różnych uroczystości z udziałem jubilata, poczynając od objęcia przez niego stanowiska dziekana Wydziału Filozofii a kończąc na spotkaniu z papieżem Janem Pawłem II, któremu o. Krąpiec wręcza pierwszy tom Powszechnej Encyklopedii Filozofii.

Trzon księgi stanowią artykuły pisane w języku polskim i obcych wraz z tłumaczeniami. Ich autorami w liczbie 43 są uznane osobistości wywodzące się z różnych środowisk krajowych, jak i zagranicznych. Są wśród nich m.in. ks. T. Styczeń, ks. A. Maryniarczyk, o. A. Lobato, H. Seidl, V. Possenti, bp S. Wielgus, M. Markowski, ks. A. Szostek, P. Jaroszyński. Wszyscy oni uprawiają filozofię realistyczną, tj. tę, której przedmiotem jest realinie istniejący świat osób i rzeczy. Jedynym celem badań prowadzonych przez owych koryfeuszy myśli filozoficznej jest wierność prawdzie o świecie, zaś ofiarowanie swoich artykułów do Księgi Pamiątkowej jest hołdem, choć nader skromnym, dla osoby Czcigodnego Jubilata. Artykuły zawarte w księdze zgrupowano w następujących działach: metafizyka, antropologia, etyka, polityka, kultura, historia filozofii.

Różnorodność stanowisk i ujęć wyrażona w artykułach jest jedynie skromnym i niedoskonałym odbiciem imponujących osiągnięć o. Krąpca na niwie filozoficznej. Nie ma takiej dziedziny myśli filozoficznej, z którą by Jubilat nie zmierzył się w swoich dysertacjach. Głębia ujęć poszczególnych zagadnień filozofii klasycznej, wyrażona współczesnym językiem, budzi u każdego czytelnika podziw, albowiem może on w nich znaleźć odpowiedzi na nurtujące współczesny świat problemy. Dokonania M. A. Krąpca w dziedzinie filozofii, kultywowanie i propagowanie klasycznego rozumienia filozofii, szerokie horyzonty myślowe lubelskiego myśliciela zaowocowały wyłonieniem się w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim systemu filozoficznego określanego jako Lubelska Szkoła Filozoficzna.

Teresa Zawojska w swoim artykule Ateńczycy z Podola uważa, że ze względu na miejsce swego urodzenia oraz fascynacje filozofią klasyczną, a w szczególności sapiencjalny wymiar uprawianej filozofii, o. Krąpiec może być nazwyany Ateńczykiem z Podola, jak niegdyś Wojciech hr. Dzieduszycki takim tytułem został obdarowany przez współcześnie z nim żyjące pokolenie. Autorka przypomina również cenne myśli o. Krąpca na temat podstaw tożsamości narodu polskiego. Jego historiozoficzna refleksja nad dziejami Polski, w szczególności gdy waży się nasze "być lub nie być", w kontekście globalizmu i idei Unii Europejskiej, sytuuje go w grupie takich mężów opatrznościowych, żeby się ograniczyć tylko do czasów najnowszych, jak W. Dzieduszycki i kard. S. Wyszyński. Analizując wynikające z tendencji globalistycznych zagrożenia dla pojedyńczego człowieka i narodu, Krąpiec twierdzi, że te groźne zjawiska prowadzą do zanegowania i wyrugowania patriotyzmu, co w konsekwencji oznacza utratę suwerenności narodu i państwa.

Stanowisko polskich elit politycznych zmierzające do integracji z Unią Europejską, co jest równoznaczne ze zgodą na swobodne nabywanie ziemi polskiej przez obcokracjowców, jest uderzeniem w polską rację stanu. O każdym, kto w tę rację uderza, kto manipuluje ziemią polską, S. Wyszyński mówił w swojej proroczej wizji, że albo jest niedojrzałym chłopczykiem albo że dołącza do ponurego szeregu zdrajców własnej ojczyzny. Albowiem bez ziemi naród przestaje istnieć. Przetrwanie narodu żydowskiego pozbawionego własnej ziemi przez okres niemal dwóch tysięcy lat jest jedynym fenomenem w dotychczasowych dziejach ludzkości. Czyżby przywódcy Polski chcieli nam, Polakom, podobny los zgotować?

Za tę wielką troskę o losy narodu, o integralność terytorium Polski, o kształtowanie psychiki Polaków w oparciu o sprawdzone wartości chrześcijańskie i przywiązanie do Kościoła, czemu Krąpiec daje wyraz w wielu publikacjach poświęconych rozważaniom o narodzie, przyszłe pokolenia Polaków będą niezmiernie wdzięczne temu niezwykłemu Ateńczykowi z Podola. Jego refleksje historiozoficzne będą przedmiotem wnikliwych analiz i podziwu ze względu na zdolności przewidywania przyszłych dziejów Polski, gdy prawdziwe okażą się oceny Margaret Thatcher, iż powstanie Unii Europejskiej to "największa głupota dzisiejszych czasów".

Głębokie umiłowanie ziemi polskiej, przywiązanie do chrześcijańskich korzeni, walka w obronie wiary i kultury ojczystej, zdolność do poświęceń, życzliwość dla drugiego człowieka i uczynność to cechy właściwe dla mieszkańców kresów wschodnich, tak boleśnie doświadczonych zarówno przez faszyzm, jak i komunizm. Mieszkańcy innych rejonów Polski mogliby się od kresowiaków nauczyć. Okazją do tego będzie referendum w sprawie Unii Europejskiej. Oby tym razem Polak nie był mądry dopiero po szkodzie!


Feliks Krause (Gdańsk)

« powrót